Wat zijn doelstellingen?

Doelstellingen zijn duidelijk gedefinieerde, specifieke en meetbare beoogde resultaten van een organisatie, cluster, afdeling, project, team en/of professional.

Het schets een duidelijk beeld over de gewenste situatie die men wil behalen binnen een bepaalde tijd. Daardoor dient het als goede richtlijn en kan het motiverend werken (mits het niet alleen financiële targets betreft) voor het ondernemen van gerichte acties. Doelstellingen helpen om focus en richting te geven aan de werkzaamheden van individuen. De doelstellingen schetsen als het ware de kaders waar binnen professionals kunnen werken. Doelstellingen formuleer je idealiter volgens het SMART principe.

Wat is een SMART doelstelling?

In ons werk krijgen we dus vaak te maken met diverse soorten doelstellingen en op verschillende niveaus (strategisch, tactisch, operationeel, team, persoonlijk, etc.). Zoals gezegd formuleer je doelstellingen het liefst SMART.

Een SMART-doelstelling is een methodiek om doelen te formuleren die specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden zijn. Deze methodiek helpt individuen en organisaties om duidelijke en haalbare doelen te stellen en te bereiken.

Voorbeeld SMART doelstellingen

Specifiek: Een doel moet duidelijk en nauwkeurig omschreven zijn. Dit betekent dat het precies aangeeft wat er bereikt moet worden. Vage doelen leiden vaak tot verwarring en gebrek aan focus. Bijvoorbeeld, in plaats van “ik wil fitter worden,” zou een specifiek doel kunnen zijn “ik wil drie keer per week 30 minuten hardlopen.”

Meetbaar: Een doel moet kwantificeerbaar zijn, zodat je de voortgang kunt volgen en kunt bepalen wanneer het bereikt is. Dit betekent dat er concrete criteria moeten zijn om succes te meten. In het voorbeeld van hardlopen zou dit kunnen zijn: “ik wil mijn 5 kilometer tijd verbeteren van 30 minuten naar 25 minuten.”

Acceptabel: Een doel moet acceptabel en haalbaar zijn voor de persoon of het team dat eraan werkt. Het moet uitdagend genoeg zijn om motivatie te bieden, maar ook realistisch genoeg om binnen de beschikbare middelen en capaciteiten te passen. Dit aspect zorgt ervoor dat er draagvlak is voor het doel.

Realistisch: Het doel moet realistisch en haalbaar zijn, rekening houdend met de beschikbare middelen, tijd en eventuele beperkingen. Dit betekent dat het doel ambitieus moet zijn, maar niet onmogelijk om te bereiken. Voor iemand die nooit heeft hardgelopen, zou het onrealistisch zijn om binnen een maand een marathon te willen lopen.

Tijdgebonden: Een doel moet een duidelijke deadline hebben. Dit zorgt voor een gevoel van urgentie en helpt bij het plannen en tijdbeheer. Bijvoorbeeld: “ik wil binnen drie maanden mijn 5 kilometer tijd verbeteren naar 25 minuten.”

Het SMART-principe wordt vaak gebruikt in projectmanagement, persoonlijke ontwikkeling en bedrijfsvoering vanwege de gestructureerde aanpak die het biedt. Het helpt bij het definiëren van duidelijke en haalbare doelen, wat de kans op succes vergroot .

Soorten doelstellingen

Doelstellingen komen in alle soorten en maten voor bij organisaties. Hieronder volgt een lijst met type doelstellingen en doelstelllingen voorbeelden. Let op: de volgorde is met uitzondering van de maatschappelijke- en organisatiedoelstellingen willekeurig. Deze lijst is ook niet volledig, maar geeft zeker een beeld, best handig, voor kleine verbeterpunten bijvoorbeeld uit een swot-analyse, als blijkt dat jullie helemaal geen doelstellingen laat staan een strategie op bepaalde domeinen van een organisatie hebben.

Maatschappelijke doelstellingen:

• Deze doelen richten zich op de sociale verantwoordelijkheid en duurzaamheid van de organisatie. Deze doelstelling kan ook voortkomen uit de maatschappelijk taak (zoals bijvoorbeeld van semi-overheidsorganen).
• Voorbeelden: Verminder de CO2-uitstoot met 25%, implementeer een recyclingprogramma, ondersteun lokale gemeenschapsprojecten.

Organisatiedoelstellingen:

• Deze doelen zijn gericht op de algemene richting en strategie van de organisatie. Ze omvatten langetermijndoelen zoals missie, visie en strategische doelen.
• Voorbeelden: Verhoog de marktpositie, verbeter de klanttevredenheid, bevorder duurzame bedrijfspraktijken.

Beleidsdoelstellingen:

• Gericht op het ontwikkelen en uitvoeren van beleid binnen een organisatie of overheidsinstelling.
• Voorbeelden: Ontwikkel een nieuw HR-beleid om diversiteit en inclusie te bevorderen, implementeer een gegevensbeschermingsbeleid conform GDPR, verbeter de naleving van milieuwetgeving door nieuwe richtlijnen te introduceren.

Financiële doelstellingen:

• Financiële doelstellingen zijn gericht op het verbeteren van de financiële gezondheid en prestaties van de organisatie.
• Voorbeelden: Verhoog de jaarlijkse omzet met 15%, verminder operationele kosten met 10%, verbeter de nettowinstmarge.

HR doelstellingen:

• Deze doelen richten zich op het verbeteren van de prestaties en tevredenheid van medewerkers.
• Voorbeelden: Verlaag het personeelsverloop met 10%, verbeter de medewerkerstevredenheidsscore, verhoog de deelname aan training en ontwikkeling.

Marketingdoelstellingen:

• Marketingdoelstellingen richten zich op waardecreatie bij klanten, afnemers of beoogde begunstigheden.
• Voorbeelden: Vergroot het marktaandeel met 10%, lanceer een nieuwe productlijn, verhoog de naamsbekendheid met 15%.

Innovatiedoelstellingen:

• Innovatiedoelstellingen zijn gericht op innovatie en de innovatiestrategie. Denk aan het stimuleren van creativiteit en ontwikkeling van nieuwe producten, diensten of processen.
• Voorbeelden: Introduceer drie nieuwe producten binnen twee jaar, verbeter het resultaat van de R&D-budget met 20%, stimuleer een cultuur van innovatie.

Salesdoelstellingen:

• Deze doelen zijn specifiek gericht op de verkoopactiviteiten en het genereren van inkomsten.
• Voorbeelden: Verkoop 5.000 eenheden van een nieuw product, vergroot de klantenbasis met 20%, verhoog de gemiddelde orderwaarde met 10%.

Projectdoelstellingen:

• Gericht op het behalen van specifieke resultaten binnen een bepaald project.
• Voorbeelden: Voltooi de bouw van een nieuwe fabriek binnen 18 maanden en binnen budget, implementeer een nieuw IT-systeem binnen zes maanden, ontwikkel en lanceer een marketingcampagne voor een nieuw product binnen drie maanden.

Communicatiedoelstellingen:

• Deze doelen richten zich op het verbeteren van de interne en externe communicatie van de organisatie. Je verwerkt ze in een communicatieplan, met een communicatiestrategie.
• Voorbeelden: Verbeter de interne communicatiekanalen, verhoog het aantal volgers op sociale media met 20%, optimaliseer de klantcontactstrategie. Meer communicatiedoelstelling voorbeelden? Klik hier.

Operationele doelstellingen:

• Operationele doelstellingen richten zich op het verbeteren van de dagelijkse bedrijfsvoering en efficiëntie.
• Voorbeelden: Verminder de productietijd met 15%, optimaliseer de voorraadbeheerprocessen, verhoog de operationele efficiëntie.

Gedragsdoelstellingen

• Doelstellingen met als doel om gedrag te veranderen en duurzame interne of externe gedragsverandering te bewerkstelligen.
• Voorbeelden: Te denken valt aan een doelstelling om het geproduceerde restafval door gebouwen van de overheid met 50% te verminderen. Of een marketingcommunicatiedoelstelling als het gaat om actie, 25% van de bezoekers van webpagina X downloadt de whitepaper.

En wat volgt er na een doelstelling?

Een doelstelling is een vertrekpunt waarbij je de toekomst schetst. Daarom maak je daarna:

• Een strategisch en/of actieplan
• Planning
• Alloceer je middelen (tijd, geld, etc.)
• Beleg je de uitvoering
• Monitoor en optimaliseer je de resultaten tijdens de uitvoer
• Evalueer je na afloop

Bij het schrijven van dit artikel gebruikte we diverse bronnen:

Kotler, P., & Keller, K. L. (2016). Marketing Management.

Wikipedia. (2023). Goal setting.