Doelgroepanalyse Maken in 5 Stappen

Je hoeft geen marketingexpert te zijn om een doelgroepanalyse te maken. Wel maakt het maken van een doelgroepanalyse je een slimme ondernemer of marketeer.

Want meer dan 41% van de mkb-ondernemers (n=224) actief in de zakelijke dienstverlening weet niet de doelgroepen van het bedrijf zijn.

Zonde, want het geeft je inzichten in de mogelijke doelgroepen voor je bedrijf. Een goede analyse geeft je namelijk de handvatten voor het bepalen van doelgroepen en het maken van goede doelgroepomschrijvingen. Daarnaast geeft het je inzichten om aan de slag te gaan met marktsegmentatie, het vertrekpunt van je b2b marketingstrategie en de invulling van de marketingmix. Kortom, het geeft je het juiste vertrekpunt om te werken aan duurzame groei van je bedrijf.

Daarom deel ik, Sayna de Voogd, van marketingbedrijf de Gouden Ananas in dit artikel vijf stappen om een doelgroepanalyse te maken. Zodat ook jullie bedrijf kan werken aan duurzaam succes.  

In dit artikel lees je:

Wat is een doelgroepanalyse?

Een doelgroepanalyse biedt inzichten in diverse doelgroepen die interessant kunnen zijn voor het bedrijf. Interessant in de zin om door waarde te creëren voor deze doelgroepen, de organisatiedoelstellingen te realiseren. Het doel is om meer te weten te komen over groepen mensen die een en ander met elkaar gemeen hebben. Zodat je weet wat er nodig is om meerwaarde te creëren. Met de doelgroepanalyse kom je meer te weten over hoe je ze kunt identificeren, wat hun demografische en psychologische overeenkomsten zijn en wat hen zoal bezighoudt. Je kunt hierbij denken zaken als taal, cultuur, opleidingsniveau, inkomen, woonplaats, beroep, gezinssamenstelling, leeftijd enzovoorts. Maar ook aan koopgedrag, wat voor soort ‘decision making unit’ het betreft en meer. Die informatie is heel nuttig voor de strategische vertaling van organisatiestrategie naar de marketingstrategie over de hele mix die je vervolgens verwerkt in het strategische marketingplan.

doelgroepanalyse hoe doe je dat

Overigens wordt traditioneel gezien anders gekeken naar doelgroepanalyse. Namelijk het onderzoeken hoe producten en diensten in een doelmarkt passen. Bij de Gouden Ananas adviseren en stimuleren we onze klanten relevant te zijn. Daarom adviseren we hen juist deze groepen te (leren) kennen en daar uitstekende diensten voor te ontwikkelen. In plaats van iets inferieurs te fraaier proberen te maken door reclame, zou ik beginnen met een goed uitgangspunt (kwalitatieve dienst). Die je uiteraard ontwikkeld of verbeterd op basis van een doelgroepanalyse.

Het geeft een duidelijk, kwalitatief overzicht van het speelveld van (een deel) van de organisatie. Hierdoor krijgt de organisatie inzichten in kansen en bedreigingen die in een SWOT-analyse zijn te plotten.

gouden marketing scan

De Noodzaak: Waarom voer je een doelgroepanalyse uit?

Een doelgroepanalyse biedt inzichten en daarmee de basis van marketingstrategieën, die focus op duurzame groei aanbrengen. Het helpt zakelijke dienstverleners om de mix van marketing volledig af te stemmen op specifieke doelgroepen. Dat gaat dan om de prijs, de diensten, de promotie, de manier van levering van de diensten, de medewerkers, de processen en het fysieke bewijs. En dat met minimale belasting voor de omgeving. Kortom, een doelgroepanalyse helpt bedrijven hun middelen (tijd, geld, energie) efficiënt en effectief in te zetten.

Enkele voordelen

Betere besluitvorming en verminderde risico’s met doelgroeponderzoek

Doordat er meer kennis van zaken is kan de organisatie wel overwogen beslissingen nemen. Hierdoor vermindert logischerwijs de kans op misstappen. Goed doelgroeponderzoek kan organisaties helpen om de relatie met diverse groepen te inventariseren en te verbeteren. Hoe? Door ze op alle facetten beter te bedienen.

Met andere woorden, doelgroepanalyse is niet alleen een tool voor marketeers. Het is een strategische tool voor elke organisatie die streeft naar excellentie, verbetering, groei, innovatie en klanttevredenheid. Het biedt een richtlijn voor het nemen van geïnformeerde beslissingen die verder gaan dan giswerk en intuïtie. 

Hoe vaak voer je een doelgroepanalyse uit?

De frequentie hangt af van de marktdynamiek en bedrijfsveranderingen. Idealiter voer je een analyse regelmatig uit om het beeld bij te stellen, bijvoorbeeld tweewekelijks of maandelijks, verwacht je minimale veranderingen, leg jezelf dan toe op het jaarlijks doen van dit onderzoek.

In welke vakgebieden speelt doelgroeponderzoek een rol?

Hierboven noemde ik het al, maar doelgroepanalyses zijn onmisbaar voor alle facetten van een bedrijf. Marketing houdt zich tenslotte bezig met de vraag ‘hoe gaan we waarde creëren voor de markt, en daarmee voor het bedrijf?’. Daar heb je alle teams, afdelingen en professionals binnen het bedrijf bij nodig. Enkele voorbeelden:

doelgroepanalyse in welke vakgebieden

Ook deze expertises hebben veel aan doelgroeponderzoek

Voordelen en nadelen van doelgroepanalyse

Een paar nadelen van doelgroeponderzoek op een rij

Hoe je een doelgroepanalyse maakt (in 5 stappen)

  1. Brainstorm: Brainstorm samen met je team over mogelijk kansrijke doelgroepen. Kansrijke doelgroepen bestaan uit doelgroepen die een pijn of onvervulde behoefte hebben. En waar jullie meerwaarde aan kunnen bieden, ook is het belangrijk dat deze doelgroep jullie kan betalen.
  2. Doe onderzoek: Combineer online onderzoek met klantinterviews, analyseer data zoals jullie socialmedia-volgers, websitebezoekers en de bestaande klantendatabase (welke 20% brengt 80% van de omzet binnen, wat hebben ze gemeen?).
  3. Prioriteer: Bepaal welke klantsegmenten de hoogste prioriteit krijgen op basis van hun omzetpotentieel en strategische waarde voor het bedrijf.
  4. Segmenteer: Gebruik de verzamelde inzichten om de markt te segmenteren en heldere klantsegmenten te definiëren.
  5. Persona’s: Ontwikkel persona’s die elk segment vertegenwoordigen, inclusief hun interesses, gedrag, voorkeuren en koopmotieven.

Zoek je meer diepgang, ga dan naar de doelgroepanalyse gids, verder op in dit artikel.

doelgroepanalyse verwerken in persona profiel

Lukt het jullie niet om te starten? Overweeg dan een sessie met de Gouden Ananas. Ik ontwikkelde een unieke serious game om binnen 3 uur een top 3 van doelgroepen te identificeren welke nader onderzocht kunnen worden. Deze aanpak is niet alleen efficiënt en effectief, maar ook heel leerzaam voor de deelnemers, waardoor ze de volgende keer eenvoudig zelf aan de slag kunnen met de eerste stappen.


Welke modellen gebruik je voor doelgroepanalyse?

Modellen om de analyse te maken zijn er diverse vormen en maten. Zelf hanteren we graag:

Veel gemaakte fouten bij doelgroepanalyses zijn:

doeglroeponderzoek cognitieve bias

Maar ook deze fouten worden gemaakt bij doelgroeponderzoek

De complete gids om een doelgroepanalyse te maken

Je kunt een doelgroeponderzoek op verschillende manieren aanpakken. Zoals hierboven al summier omschreven in 5 stappen. Maar als je meer context nodig hebt, omdat je nog niet zo vaak een doelgroepanalyse hebt uitgevoerd, helpt de gids verder op in dit artikel je verder.

Een tip vooraf, onderzoek doe je altijd vanuit een noodzaak binnen de organisatie. Neem dus de organisatiedoelstellingen en missie en visie als uitgangspunt. Nog mooier; zijn er al plannen gemaakt? Dan kun je de informatie daaruit in het achterhoofd meenemen.

Doelgroepanalyse maken: Maak een plan van aanpak

Ik heb het al eerder benoemd, maar het is echt ontzettend belangrijk om een plan van aanpak te hebben. Gewoon van maximaal 1 A4. Hierin neem je in elk geval de volgende zaken mee:

plan van aanpak doelgroeponderzoek

Doelgroepanalyse maken: Verzamel beschikbare informatie

Verzamel bestaande data over je huidige klanten, burgers, patiënten en studenten die op het eerste oog op de doelgroep lijken. Raadpleeg hiervoor interne systemen. Denk aan feedback, interacties op sociale media, pogingen om contact op te nemen. Zijn er eerder al onderzoeken gedaan, verzamel die dan en neem ze door.

Voer deskresearch uit naar de doelgroep door onder andere gebruik te maken van online rapporteren, Google, social media, enzovoorts. Raadpleeg ook de literatuur en wetenschappelijk onderzoek over de doelgroep. Dit kan je weer verrijken om de zoektocht concreter te maken. Let op voor het verzamelen van dit soort data moet je nieuwsgierig en creatief zijn. Bekijk de gevonden informatie goed en verrijk die met informatie die je via andere kanalen vindt. Om op die manier weer verder te zoeken.

Een doelgroepanalyse model die hierbij kan helpen is DESTEP. Waarbij je op zoek gaat naar Demografische, Economische, Sociologische, Ecologische en Politieke inzichten over de doelgroep. Ondanks dat deze methode vaak wordt gebruikt om doelmarkten af te bakenen. Kun je dit zeker ook voor de doelgroepanalyse gebruiken.

Doelgroepanalyse maken: Maak een concept definitie van de doelgroep

Probeer de doelgroep op basis van de eerste informatie concreter te omschrijven. Neem hierin demografische gegevens zoals leeftijd, geslacht, geografische locatie en inkomen op. Voeg hier data aan toe over levensstijl, waarden, hobby’s, houdingen, enzovoorts aan toe.

Doelgroepanalyse maken: Analyseer de markt

Zijn er organisaties die dezelfde doelgroep bedienen. Kijk hierbij verder dan slechts concullega’s, maar juist ook naar organisaties uit andere sectoren en met andere intenties. Hoe zien ze de doelgroep? Hoe proberen ze de doelgroep te bedienen? Zijn er gemene delers waar jullie van kunnen leren? Zie je bepaalde zaken waar je je onderzoek uit stap 2 op kunt voortzetten?

Doelgroepanalyse maken: In gesprek met de doelgroep

Maak een eerste opdeling van de doelgroep en benader uit elk segment 3-5 mensen om mee in gesprek te gaan. Dit kan middels een vrij-format of met behulp van vooropgestelde vragen. Probeer hierbij vooral de doelgroep aan het woord te laten door open vragen te stellen die kunnen helpen bij het beantwoorden van de onderzoeksvragen. Maar ook met inzichten. Je kunt denken aan onderstaande voorbeeldvragen:

in gesprek met de doelgroep in doelgroeponderzoek

Een aantal gesloten vragen om een beeld te vormen

Open vragen

Deze vraag moedigt de respondent aan om vooruit te denken en te speculeren over toekomstige trends of veranderingen, wat kan helpen bij langetermijnplanning.

Met zulke vragen kun je op een effectieve manier diepgaand inzicht krijgen in de doelgroep.

Doelgroepanalyse maken: Observeren

Door de doelgroep te observeren in hun natuurlijke omgeving krijg je waardevolle inzichten. Het soort inzicht dat niet altijd verkregen wordt bij interviews of enquêtes. Deze stap is niet altijd mogelijk, maar wanneer dit wel het geval is, is het zeker de moeite waard. Je kunt op diverse manieren observeren. Hieronder vind je voorbeelden van hoe verschillende professionals kunnen observeren:

Nieuwe doelmarkten onderzoeken

Bezoek aan beurzen of congressen, deelname aan training specifiek ontwikkeld voor de doelgroep.
Voorbeeld: De Gouden Ananas onderzocht het afgelopen jaar nieuwe doelmarkten. Hierbij bezocht ik beurzen waar mensen uit de doelgroep naartoe gaan. En ging ik naar kennissessies speciaal georganiseerd voor de doelgroep en bezocht ik workshops en training voor de doelgroep. Zo ontdekte ik snel welke thema’s er spelen, hoe men communiceert, welke behoeften op welke manier worden ingevuld en welke niet. En dus welke kansen er liggen voor te ontwikkelen proposities.

B2B e-commerce marketeers

Bezoek aan beurzen of congressen of het analyseren van het gedrag in de webshop.
Voorbeeld: Marketeers kunnen beurzen en industriële evenementen bijwonen waar hun potentiële B2B-klanten aanwezig zijn. Door te observeren hoe deze professionals communiceren, bewegen, welke producten en diensten hun aandacht krijgen (en welke niet). Krijgt de marketeer inzicht in hun voorkeuren, aankoopgedrag en beslissingsprocessen. Een andere optie is data-analyse of het gedrag in de webshop analyseren. Deze methode heb ik vooral toegepast toen ik nog pur sec in de marketing werkte bij een financiële opleider.

3. Gedragsveranderingsaanpak

Het schaduwen van de doelgroep
Let op: dit moet uiteraard ethisch verantwoord gebeuren. Met andere woorden het mag in geen geval schade berokkenen of de privacy van de doelgroep in gevaar brengen. 
Voorbeeld: Dit klinkt misschien een beetje ‘creepy’, maar je kunt individuen volgen in hun dagelijkse leven om te observeren hoe ze omgaan met situaties die relevant zijn voor de beoogde gedragsverandering. In het verleden heb ik voor NS in samenwerking met een marktonderzoekbureau observanten een dagboek laten bijhouden. Maar ik heb ook in wijken geobserveerd waar veel sprake van zwerfafval was.

Elk van deze benaderingen stelt jullie team in staat om in een realistische context te observeren. En dus tot realistische resultaten te komen. Dat leidt tot een dieper en genuanceerder begrip van hun behoeften, gedragingen en voorkeuren. Dit soort inzichten zijn cruciaal voor het ontwikkelen van effectieve strategieën, of het nu gaat om beleidsvorming, marketing of gedragsverandering.

Naast deze technieken kun je uiteraard ook gebruikmaken van focusgroepen, vragenlijsten of andere methoden.

Doelgroepanalyse maken: Maak persona’s

Stel persona’s op. Een persona is een omschrijving van de ideale persoon binnen de doelgroep. Die je samenstelt op basis van de inzichten uit de doelgroepanalyse. Dit helpt bij het nemen van betere beslissingen op organisatieniveau. Door met persona’s te werken, help je collega’s in de hele organisatie beter te begrijpen voor wie ze hard werken om meerwaarde te creëren. Wel zo handig, want je werkt tenslotte de doelgroep of dit nu klanten, burgers, patiënten of studenten zijn. HubSpot schrijft hier ook over dat het helpt bij het beter begrijpen van de doelgroep en hoe je je eigen tijd kunt prioriteren.

Een persona uitgelegd aan de hand van de buyer persona.

Het doelgroeponderzoek dat je hebt gedaan, helpt je bij het maken van een of meerdere personaprofielen. Er zijn diverse persona tools waar je de informatie die je hebt verzameld kunt invoeren om de persona’s op een mooie manier te presenteren. Waaronder deze tool. Goed om in het achterhoofd te houden is dat een persona een versimpelde weergave van de werkelijkheid is. En het onderzoek dus op een behapbare manier presenteert. Maar hierdoor ontsla je collega’s niet van de plicht om het onderzoeksrapport te lezen en te begrijpen.

Doelgroepanalyse maken: Toets de persona’s

Ga nogmaals in gesprek met de mensen uit de diverse groepen. Scherp de segmentatie en persona’s aan op de feedback. Toets de persona’s aan de hand van vragenlijsten en pas nog een keer aan. Vervolgens ga je aan de slag met de persona’s en test je ze in de praktijk. Door bijvoorbeeld proposities, beleid, gedragscampagnes te formuleren en ontwikkelen op basis van de persona.

Extra tips:

Dit was ‘m

Tot dusver de doelgroepanalyse uitleg en stappen. Je bent er klaar voor om met je team aan de slag te gaan. Nog een handig cadeautje voordat je gaat: de Gouden Marketingplan Template. Je downloadt hem gratis en vult je inzichten in en komt zo tot een plan voor je bedrijf. Handig!

Kun je toch wat hulp gebruiken? Neem dan contact op.

Voor nu een fijne dag toegewenst!