Design thinking is een mindset en aanpak van probleemoplossing en innovatie voor mens-centraal-ontwerpen. Volgens Harvard Business Review wijkt het af van andere innovatie- en ideation processen, vanwege het mens-centraal-ontwerp-perspectief. Om dit te doen combineert strategische, praktische en cognitieve procedures. Tegenwoordig is er in de vorm van het design thinking proces en de dubbele diamant een concrete werkwijze ontstaan om op structurele met ontwerpuitdagingen om te gaan. De combinatie van strategische en praktische inzichten maakt het zeer bruikbaar voor organisaties die met of zonder innovatiestrategie oplossingen willen ontwikkelen. Wil je meer praktische innovatietips? Download mijn e-boek met 51 tips!

Zelf werk ik (Sayna de Voogd, ananasadviseur bij de Gouden Ananas) graag met de principes. In de methodiek zitten namelijk vele diverse tools verwerkt die bruikbaar zijn om te versnellen als het gaat om innovatie en projecten. En daarmee voor succes en groei. Na het lezen van dit artikel weet je in elk geval meer over:

• Wat design thinking is
• Het proces
• Elke fase van het design thinking proces
• Uitleg over de design thinking diamond
• Hoe je met je team aan de slag kunt

Wat is de design thinking methode?

De methode is ontwikkeld voor ontwerpers, maar door de standaardisatie biedt het professionals zoals jij en ik houvast in het innovatieproces. Hiermee is het de design thinking methode een perfecte voor het ontwikkelen van oplossingen voor problemen of deze nu ontwerp gerelateerd zijn of niet. De design thinking methode helpt je niet alleen bij het ontwikkelen van nieuwe en nuttige oplossingen, maar ook bij het ontwikkelingen van impactvolle en betekenisvolle innovaties (HBR).

We krijgen bij de Gouden Ananas ook regelmatig van die typische vragen die probleem- en middel gestuurd zijn, in plaats van mens centraal. Een voorbeeld het intranet van een overheidsorganisatie wordt amper gebruikt door medewerkers. De hulpvraag is dan hoe zorgen we dat ze er wel gebruik van maken. In de praktijk spreken we hier dan van projecten waar tientallen duizenden euro’s in omgaan. Wat ons en wat design thinking betreft de verkeerde insteek. Want vanuit een design thinking bril kijk je naar hoe je de medewerkersbetrokkenheid kunt verhogen. We kijken dus naar het onderliggende probleem en een oplossing voor dat probleem. En hiermee wijk je af van het (voor de hand liggende) probleem oplossen; hoe zorgen we voor 20% meer intranet gebruik?

De design thinking methode kent zijn oorsprong in de jaren 60. Op dat moment probeerde men om wetenschappelijke methodiek toe te passen “om elk aspect aspect van design te begrijpen, van functie tot wat de invloeden zijn” (Interaction Design Foundation). In de jaren ’90 was het innovatiebureau IDEO die de design thinking methode mainstream toegankelijk maakte. De methode sloot goed aan op hun mens-centrale-ontwerp aanpak.

Design thinking proces

De design thinking methode bestaat uit een filosofie om ‘wicked problems’ aan te pakken. En laten we wel wezen die zijn er steeds meer in de huidige samenleving en markten waarin we als organisaties opereren. Doordat het design thinking proces erop gericht is om oplossingen te bedenken voor (moeilijke) problemen, volstaat het ook zeker bij minder grote uitdagingen.

Het proces is op misschien wel 1.000 manieren uitgebeeld. Het moet vooral niet aandoen als een liniair en alles voorspellend proces. Maar het bevat de volgende elementen:

• Emphatize.
• Define.
• Ideate.
• Prototype.
• Test.

De methode schrijft voor om in design sprints te werken, waarin je het hele proces in 14 dagen doorloopt. In de volgende sectie vertel ik je meer over de individuele fase van design thinking.

Design thinking fase

Zoals hierboven benoemd bestaat het proces dus uit vijf design thinking fasen. Welke ik hieronder kort met je bespreek.

Fase 1: Emphatize

Het gaat hier om empathie, zoals Van Dale het definieert, betekent dit het vermogen om je in te leven in de gevoelens van anderen. Dat gaan we dan ook doen. Die anderen zijn de mensen (menscentraal) waarvoor we een probleem (gedeeltelijk) willen oplossen. In deze fase gaan jullie de mensen waarvoor jullie aan de slag weer zien als mens, hun gevoelens proberen te begrijpen, de wereld door hun ogen te zien en met ze in gesprek.

Het is van belang dat elk teamlid zich inleeft met de doelgroep in kwestie. Met doelgroep bedoelen we hier afhankelijk van jullie probleem gebruikers, klanten, patiënten, burgers, studenten, medewerkers, enzovoorts. En dit gaat verder dan even in de ‘schoenen van’ staan. Goede tools voor deze design thinking fase zijn onder andere: doelgroepanalyse, interviews met de doelgroep, observatie, vragenlijsten, maar ook inzicht verwerven in de denkstijlen (bijvoorbeeld die van Bono, zie onderstaand filmpje voor meer uitleg) of -profielen (Insights of Disc) van de doelgroepen.

Een andere tool voor deze fase is de serious game het Doelgroepen-spel, dit neemt je team mee op verkenningstocht en daagt hen uit om zich in te leven.

Fase 2: Define

Dit is wat we allemaal kennen de probleemomschrijving maken. Dat doen we op basis van de gegevens en inzichten uit fase 1. In deze omschrijving wil je duidelijk en helder formuleren wat het probleem van de doelgroep is. Beschrijf de uitdaging of het probleem vanuit de doelgroep en niet vanuit de organisatie. Anders sla je in fase 2 de plank al mis door de mens niet langer centraal te zetten. Neem in deze fase ook mee wat het de doelgroep oplevert als het is opgelost. Handige tools in deze fase zijn data-analyse, het waardepropositie-canvas (zie video hieronder) en persona’s samenstellen. Daarnaast is het Kind van 8 vragenvuur ook een goede, deze methodiek wordt officieel de 5x waarom genoemd. Maar het doet me denken aan toen ik een jaar of 8 was en elk antwoord van juffen, meesters en mijn ouders met ‘waarom’ beantwoordde.

Fase 3: Ideate

Ondanks dat we het liefst direct in deze fase duiken, zonder grondig voorwerk begint het bedenken van oplossingen nu pas. Je kent het vast wel als er binnen jouw organisatie een uitdaging of probleem moet worden opgelost, koppen bij elkaar een brainstorm organiseren en na de hand zijn er veel ideeën maar weinig goede oplossingen. Zonde, maar gelukkig voorkom je dit met het design thinking proces.

In de basis gelden hier dezelfde regels als bij een goede brainstormsessie. Je zorgt voor een veilige, oordeelvrije situatie. Waarbij deelnemers goed geïnformeerd (fase 1 en 2) aan de slag gaan met het bedenken van serieuze, knotsgekke, onmogelijke, simpele, drastische, en wat meer oplossingen voor het probleem van de mensen in de doelgroep. Zelf ben ik er overigens voorstander van om altijd mensen uit de doelgroep onderdeel te maken van je team. Zij weten tenslotte het beste wat er speelt. Houdt in dit soort gevallen wel rekening met het gezamenlijke respect voor de mensen uit deze doelgroep. Vooral als je in een maatschappelijke context werkt. Zo heb ik samen woningzoekenden en beslissers zoals raadsleden en marktpartijen nagedacht over oplossingen voor hoe de woningzoekenden beter in beeld te krijgen bij de beslissers. Dan heb je te maken met verschillende belevingswerelden.

Tools die je in deze fase kunt gebruiken zijn een brainstorm die je laat organiseren door een ervaren brainstorm facilitator. Verschillende brainstormtechnieken, zoals brainwriting, individueel of in een groep brainen, enzovoorts. Het kan helpen om zaken uit te tekenen, want als je het kunt tekenen wordt het immers voor veel mensen duidelijker. En de goede oude SWOT analyse ingevuld op basis van de voorgaande fasen is een goed vertrekpunt voor deze fase.

Fase 4: Prototype

In deze fase van design thinking maken we een prototype; een karakteristiek voorbeeld (VanDale.nl).

Tools die je kunt gebruiken zijn Canva, Illustrator, Powerpoint, wireframe software, Excel en ga zo maar door. Je kunt inzetten op gratis/goedkope schetsen die het prototype vormen of iets meer investeren. Verlies jezelf niet in het visueel aantrekkelijk maken van een prototype, dat gezegd hebbende, kan wel nodig zijn om het prototype aan de man te brengen. Verder kun je ook overwegen dat je een meeloopsessie organiseert waarin de doelgroep door de oplossing heen wordt gepraat.

Fase 5: Test

Met testen kun je vroegtijdig problemen opsporen, gebruikerservaringen verzamelen en hier op antciperen en kansen signaleren en hiernaar handelen. Je begrijpt het, testen is cruciaal in het design thinking proces. Daarom is deze fase een belangrijke.

Je kunt dit afhankelijk van het prototype testen met tools als usability testen, een soft lancering, growth hacking technieken en meer.

Design thinking templates

Bij elke fase noemde ik al wat tools, je hebt hier diverse canvassen voor. Deze kun je zelf opmaken in tools of je kunt ze online downloaden. Op Toolbook.com vind je een uitgebreid aanbod van design thinking templates die je gratis kunt downloaden (en zonder je mailadres achter te laten). Denk aan templates met interviewinstructies om met empathie te interviewen, het in kaart brengen van belanghebbenden of de probleemdefinitie.

Design thinking double diamond

Met je team gaan werken met deze methode

Design thinking doe je niet alleen, de ideale teamgrootte zit ergens tussen de 5-9 leden.

Moet iedereen in je team direct op cursus of een workshop design thinking volgen? Nee, maar het is wel handig als tenminste één teamlid meer kennis in huis heeft. Dit is uiteraard ook op te lossen door te werken met een adviesbureau als de Gouden Ananas. Nieuwe manieren van werken introduceren is een vak apart, maar ik geef je drie tips die je op weg kunnen helpen:

• Vertel het je team en deel wat informatie mee over deze manier van innovatie en vernieuwing. Bijvoorbeeld door dit artikel te delen.
• Zorg voor een gelijk speelveld, heb je informatie, data of andere informatie deel deze dan. Zo voorkom je dat bijvoorbeeld extraverte teamleden de introverte overschreeuwen (niet met opzet uiteraard).
• Trap af met een opwarmertje waardoor iedereen elkaar leert kennen en een om de creativiteit aan te wakkeren.

Nu jij

Wat je vandaag ook doet, je geeft de innovatie van jouw organisatie gegarandeerd een boost met de 51 powertips als je innovatie vastzit. Download hem nu gratis.

Schakel je liever de hulp van een ananasadviseur in? Dat snap ik, laten we snel een kennismaking inplannen. Stuur een mail om een afspraak in te plannen. Voor nu heel veel succes.

Bronnen:

SpringBoard.com: Design thinking process, de boeken van Patrick van der Pijl; Design a better business en Design denken en doen, en de opleiding Design Thinking van Beeckestijn.