Wat is een nudge? Een nudge is een aanpassing in de openbare ruimte die ervoor moet zorgen dat bepaald gedraag toeneem ten ander gedrag afneemt. Wil je hier meer over weten? Lees dan snel verder.
Jij hoorde wat over nudging en wil graag weten wat een nudge is? Dan zit je hier goed! Want deze gedragsveranderingstechniek leggen we je in dit artikel graag uit. Wil je snel door naar het onderdeel waar je meer over wil weten? Dat kan! Want in dit artikel lees je meer over:
Nudge betekenis en definitie

Een nudge is een gedragsveranderingstechniek die je kunt inzetten om mensen in de openbare ruimte ‘het duwtje in de juiste richting’ te geven. Nudging is dus onderdeel van gedragsverandering. Bij nudging pas je de openbare ruimte aan om doelgedrag te realiseren.
De term nudging werd in één klap wereldberoemd door het boek Nudge van Richard Thaler en Cass Sunstein. Beide zijn professor aan twee verschillende universiteiten in Chicago. Deze economen maakten het veranderen van gedrag bij mensen interessant bij en toepasbaar door overheden en bestuurders. Iets wat psychologen en gedragswetenschappers niet eerder lukte. Door de prijzen die ze wonnen en de promotie van het boek werd nudiging een praktisch toepasbare mainstream aanpak.
Volgens sommige critici uit de sociale wetenschappen geeft deze theorie de staat precies wat het zoekt in de ideologie: ‘we moeten mensen beïnvloeden.
Nudging & gedragswetenschappen
In de wetenschap ging men ér lange tijd van uit dat wij mensen rationele wezens zijn, die wel overwogen keuzes maken en dan pas iets doen. Door de inzichten van de afgelopen decennia weten we dat niets minder waar is. In het artikel Systeem 1 denken en Systeem 2 denken vertelden we je al over deze populaire theorie van Kahneman. Gelukkig zien we in de gedragswetenschap steeds meer onderbouwing voor een ander dan rationeel mensbeeld. Een beeld waarbij andere invloeden zoals omgevingsfactoren, normen en waarden, sociale groepsvorming en meer factoren (onbewust) invloed uitoefenen op ons handelen. Dit verklaart ook waarom de traditionele kennis, houding en gedrag communicatiedoelstellingen minder effectief zijn dan vaak gedacht.Hulp nodig met het ontwikkelen van een nudge?
De Gouden Ananas helpt je graag verder. Bekijk onze dienstverlening die helpt bij veranderen van gedrag. Of neem contact op voor een vrijblijvende kennismaking.

Wat is nudging?
In hun theorie geven Thaler en Sunstein aan dat ongelukkig gekozen gedrag en/of gedragspatronen het resultaat zijn van de:
- cognitieve grenzen aan mensen;
- vooroordelen van mensen;
- en gewoonten van mensen.
Kortom, de menselijke patronen.
Het toffe inzicht? Je kunt mensen, daar is ‘ie’ weer, een duwtje in de richting van de ‘betere optie’ geven met opgedane inzichten over diezelfde grenzen, vooroordelen en gewoonten. Je zet deze inzichten in bij het aanpassen van de keuzearchitectuur van het doelgedrag.
Wow keuzearchitectuur?(!) Wat is dat dan?
Keuzearchitectuur refereert naar de context waarin mensen keuzes maken. Door een keuzearchitectuur aan te passen beïnvloed je een (on)bewuste keuze door de context waar de keuzes in worden gemaakt te beïnvloeden. Meer informatie vind je op BehavioralEconomics. Op die manier kan gewenst doelgedrag bij de doelgroep(en) worden bereikt.
Aanpassingen maken in de keuzearchitectuur heeft twee voordelen. Ten eerste dat de doelgroep het recht behoudt om te kiezen en ten tweede de beïnvloeder kan de keuzearchitectuur zo aanpassen dat de gewenste keuze (on)bewust wordt gemaakt. Dit noemen we paternalistisch liberalisme (vrije keuze én hulp bij het maken van betere keuzes).
Denk bijvoorbeeld aan werknemers die in een kantine makkelijker gezonde dingen kunnen kopen, terwijl er ook nog altijd toegang is tot de ongezondere opties. Door aanpassingen in de architectuur kan de gemakkelijk gemaakte keuze (doelgedrag) sneller worden gemaakt.
Je kunt de keuzearchitectuur aanpassen door bijvoorbeeld:
- De gewenste keuze de default (standaard) keuze te maken Zoals in Nederland de standaardoptie in het donorregister is dat je donor bent. Je moet actief iets doen om geen donor te zijn.
- Andere of minder wenselijke keuzes te verminderen Denk bijvoorbeeld aan het verminderen van het aanbod van snacks en de toename van gezondere keuzes in schoolkantines.
- Aanbiedingen doen
Want, door aanbiedingen voor gewenste producten te ontwikkelen, kan het gewenste gedrag (gezondere opties kopen) worden gestimuleerd . - Reclame- en/of overheidscampagnes
Zoals bijvoorbeeld de ‘MoNo’-campagne die telefoongebruik tijdens het rijden moet verminderen. - De verpakking aanpassen
Dit gebeurde bijvoorbeeld met de sigarettenverpakkingen Nederland. Deze werden stapsgewijs steeds onaantrekkelijker en/of beangstigender.
Kortom, er zijn veel mogelijkheden en het goede nieuws is dat deze lijst niet uitputtend is. Meer informatie over keuzearchitectuur vind je op Economicshelp.org.
Nudge voorbeelden
Een ander veel gekopieerd nudge voorbeeld is het vliegje in een urinoir ontwikkeld voor een Brits vliegveld, zodat de toiletten langer schoon bleven. Maar ook snelheidsmeters die feedback geven met smileys (positief/negatief) afhankelijk van de gewenste snelheid. Ook werken voetjes richting prullenbakken of trappen om mensen daar onbewust naar te leiden. Afbeeldingen van ogen zorgen ook voor meer sociaal wenselijk gedrag. Een prullenbak die feedback geeft zoals Holle Bolle Gijs in de Efteling zorgt in sommige gevallen voor minder zwerfafval. Kortom er zijn voorbeelden genoeg te vinden door te Googlen.
Waarom werkt nudging?
Een nudge kan werken, omdat het (on)bewust, bewust en onbewust gedrag beïnvloed. Dit zie je ook in eerder genoemde voorbeelden van nudging. Ons brein bespaart zoals gezegd graag energie, waardoor we een stuk minder rationeel handelen dan we denken. Door te tornen aan de keuzearchitectuur van de doelgroep, kan het gewenste gedrag voorkomen. De meest gemaakte fout is hierbij wel om nudges uit andere situaties te kopiëren zonder een goede analyse van de situatie waar het doelgedrag moet plaatsvinden. Denk hierbij aan de elementen die invloed uitoefenen op (on)bewuste keuzes en de specifieke doelgroep van het doelgedrag.
Nudging is niet geschikt voor elk type verandering
Het is goed om te weten dat nudging niet geschikt is voor elk type doelgedrag. Bij eenmalig en niet waardegedreven gedrag blijkt dit prima te werken, maar bij echte duurzame gedragsverandering, zoals gezonder leven is meer nodig. Dat betekent niet dat één of meerdere nudges niet kunnen helpen bij blijvende verandering. Zo kan het wel helpen bij het internaliseren van gedrag. Best nuttig dus.

De nadelen van nudges
Allereerst benoem ik het grootste nadeel in mijn optiek, namelijk het etnische vraagstuk wat het oproept. Want wie bepaalt voor wie wat ‘de betere optie is’ en of iemand hier bewust of onbewust naar toe mag worden geduwd? Daar komt volgens mij de plicht bij voor professionals en organisaties om hier goed over na te denken en positie in te nemen. Past het bij waar jullie voor staan? Is deze vorm van beïnvloeding binnen de cultuur waar je het toepast geaccepteerd? Verder lijdt de nudging ook onder haar populariteit. Want door de op het eerste gezicht eenvoud van deze interventievorm kopiëren en plakken instellingen en organisaties succesvolle interventies. Omdat verandering in gedrag elke keer een andere aanpak behoeft, pakt dit niet altijd even goed uit. En krijgt het de stempel ‘dit werkt niet’. Terwijl een andere nudge of interventie wel zou kunnen werken. Daarnaast schrijven media er veelvoudig over, waardoor nudges mensen opvallen en mensen geïrriteerd raken door de beïnvloeding en de nudge gaan herkennen.En ga jij aan de slag met nudging? Laat het me weten, ik ben benieuwd!

Over de auteur
Sayna de Voogd adviseert organisaties al 10 jaar bij hun groei-ambities. Dit doet ze op het snijvlak van interne en externe gedragsverandering en strategische marketing. Wil je samenwerken? Neem contact op.
Stel je vraag en je hoort snel van ons